Trao đổi về thủ tục thi hành hình phạt bổ sung

Qua thực hiện công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng phát hiện:

Tại Bản án hình sự sơ thẩm số 01/2019/HS-ST ngày 22/7/2019 của Tòa án nhân dân huyện P, tỉnh Sóc Trăng tuyên:

1. Xử phạt Nguyễn Văn A, sinh năm 1978, ngụ ấp A, xã B, huyện C, tỉnh Sóc Trăng  07 tháng 12 ngày tù, được khấu trừ vào thời gian tạm giam từ ngày 09/6/2017 đến ngày 16/01/2018 (Thời gian phạt tù bằng thời gian tạm giam). Cấm bị cáo Nguyễn Văn A đảm nhiệm chức vụ quản lý trong lĩnh vực quản lý thị trường thời hạn là 03 (Ba) năm kể từ ngày chấp hành xong hình phạt tù.

2. Xử phạt Trần Văn X, sinh năm 1983, ngụ ấp H, xã Y, huyện Z, tỉnh Sóc Trăng 07 tháng 13 ngày tù, được khấu trừ vào thời gian tạm giam từ ngày 09/6/2017 đến ngày 17/01/2018 (Thời gian phạt tù bằng thời gian tạm giam). Cấm bị cáo Trần Văn X đảm nhiệm chức vụ quản lý trong lĩnh vực quản lý thị trường thời hạn là 01 (Một) năm kể từ ngày chấp hành xong hình phạt tù.

Do bản án tuyên thời gian phạt tù bằng thời gian tạm giam nên sau khi bản án có hiệu lực pháp luật Tòa án nhân dân huyện P không ra quyết định thi hành án đối với bị án A và X mà ban hành thông báo cho các cơ quan có liên quan biết về việc cấm bị án A và X đảm nhiệm chức vụ với thời hạn nêu trên. Trong thông báo Tòa án không nêu căn cứ phát luật mà chỉ “căn cứ bản án sơ thẩm …” để ban hành thông báo đó.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 21 Luật Thi hành án hình sự thì “Quyết định thi hành án phải ghi rõ họ tên, chức vụ người ra quyết định; bản án, quyết định được thi hành; tên cơ quan có nhiệm vụ thi hành quyết định thi hành án; họ tên, ngày, tháng, năm sinh, nơi cư trú của người bị kết án; thời hạn chấp hành án phạt tù, thời hạn chấp hành hình phạt bổ sung...”. Do hai bị án đã chấp hành xong hình phạt tù, từ đó Tòa án nhân dân huyện P cho rằng không cần phải ra quyết định thi hành án hình sự về thi hành hình phạt bổ sung mà chỉ ban hành văn bản thông báo cho các cơ quan có liên quan biết là đủ.

Hiện nay có hai quan điểm khác nhau:

- Quan điểm thứ nhất cho rằng hình phạt tù của các bị án đã chấp hành xong theo quy định tại Điều 363 Bộ luật Tố tụng hình sự về việc bản án, quyết định của Toà án được thi hành ngay nên Tòa án không ban hành quyết định thi hành án phạt tù là đúng. Đối với hình phạt bổ sung do không có quy định về việc ban hành quyết định thi hành hình phạt bổ sung độc lập; Tòa án nhân dân tối cao chưa hướng dẫn và ban hành mẫu nên việc Tòa án nhân dân huyện P không ban hành quyết định thi hành án mà chỉ ban hành văn bản thông báo cho các cơ quan có liên quan biết là đủ để đảm bảo thi hành. Đây là tình huống xử lý linh động của Tòa án trong phạm vi pháp luật còn để ngõ.

- Quan điểm thứ hai cho rằng hình phạt bổ sung “Cấm đảm nhiệm chức vụ” do Tòa án tuyên trong bản án nên phải được thi hành. Khoản 2 Điều 4 Luật Thi hành án hình sự quy định: “Bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật phải được cơ quan, tổ chức, cá nhân tôn trọng và chấp hành nghiêm chỉnh”. Như vậy để thi hành hình phạt bổ sung “Cấm đảm nhiệm chức vụ” đối với bị án A và X thì Tòa án phải ban hành quyết định thi hành án hoặc ủy thác thi hành án cho Tòa án nơi người bị kết án đang cư trú để ban hành quyết định thi hành hình phạt bổ sung theo quy định của Điều 364 Bộ luật Tố tụng hình sự và Điều 21 Luật Thi hành án hình sự.

Tác giả thống nhất với quan điểm thứ hai và cho rằng việc Tòa án ban hành thông báo nêu trên là không có căn cứ để thực hiện. Thông báo về việc thi hành hình phạt “Cấm đảm nhiệm chức vụ” đối với hai bị án nêu trên là nhiệm vụ của Cơ quan Thi hành án hình sự Công an cấp huyện nơi Tòa án đã ban hành quyết định thi hành án, không phải của Tòa án nhân dân huyện P.

Tác giả rất mong ý kiến góp ý, trao đổi từ các bạn đọc giả gần xa.

Phòng 8 – VKSND tỉnh Sóc Trăng