Giành quyền quản lý di sản thờ cúng, gần 10 năm tranh chấp và hồi kết

Ông Dương Phiêu (sinh năm 1926, chết ngày 01/02/1998) và bà Huỳnh Thị Ới (sinh năm 1925, chết ngày 02/11/1999) chung sống với nhau có 13 người con gồm các ông bà: Dương Thị Kiêng, Dương Thị Khanh, Dương Thị Chơn, Dương Hùng Châu, Dương Thị Cảnh, Dương Hữu Danh, Dương Văn Búng, Dương Thị Nói, Dương Thị Hoa, Dương Hùng An, Dương Văn Thuận, Dương Văn Tuyền, Dương Văn Thành. Lúc còn sống, ông Phiêu bà Ới tạo lập được căn nhà và đất tọa lạc tại số 67 (số cũ là 79) Phan Chu Trinh, phường 1, thành phố Sóc Trăng, tỉnh Sóc Trăng.

Vào ngày 19/7/1995, ông Phiêu bà Ới lập di chúc tại Phòng Công chứng nhà nước số 1 tỉnh Sóc Trăng, với nội dung xác định căn nhà và đất nêu trên được dùng vào việc thờ cúng và chỉ định ông Dương Hùng Châu là người quản lý di sản. Tuy nhiên, sau khi ông Phiêu bà Ới chết thì nhà đất nói trên do gia đình ông Dương Văn Tuyền quản lý sử dụng. Do đó, ông Dương Hùng Châu đã khởi kiện yêu cầu gia đình ông Dương Văn Tuyền giao trả nhà đất nêu trên cho ông Châu quản lý. Tại Bản án sơ thẩm số 26/2011/DS-ST ngày 25/4/2011 của Tòa án nhân dân thành phố Sóc Trăng đã tuyên xử buộc gia đình ông Tuyền giao trả nhà đất nêu trên cho ông Châu quản lý để thờ cúng. Bản án phúc thẩm số 170/2011/DS-PT ngày 29/8/2011 của Tòa án nhân dân tỉnh Sóc Trăng đã tuyên hủy bản án sơ thẩm nêu trên và đình chỉ giải quyết vụ án do hết thời hiệu khởi kiện.

Do sinh sống ở thành phố Hồ Chí Minh nên ông Châu không có điều kiện thực hiện được quyền quản lý di sản thờ cúng, mặt khác vụ việc tranh chấp giữa ông Châu và ông Tuyền đã bị đình chỉ. Vào ngày 07/11/2011, các con của ông Phiêu bà Ới gồm có 08 người gồm bà Dương Thị Kiêng, ông Dương Hùng Châu, bà Dương Thị Cảnh, ông Dương Văn Búng, bà Dương Thị Nói, bà Dương Thị Hoa, ông Dương Hùng An, ông Dương Văn Thành (do ông Dương Hùng Châu đại diện theo pháp luật) lập “Văn bản thỏa thuận cử người quản lý di sản dùng vào việc thờ cúng” tại Văn phòng Công chứng Thanh Dũng, với nội dung thống nhất cử bà Dương Thị Hoa được quyền quản lý di sản thờ cúng là nhà đất nói trên.

Sau khi vụ án tranh chấp quyền quản lý di sản thờ cúng giữa ông Dương Hùng Châu và ông Dương Văn Tuyền bị Tòa án cấp phúc thẩm đình chỉ, vào năm 2012 bà Dương Thị Hoa tiếp tục khởi kiện yêu cầu gia đình ông Dương Văn Tuyền giao trả nhà đất nêu trên cho bà Hoa quản lý. Tại Bản án sơ thẩm số 12/2014/DS-ST ngày 27/8/2014 của Tòa án nhân dân tỉnh Sóc Trăng đã tuyên xử không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Hoa. Bản án phúc thẩm số 109/2016/DS-PT ngày 06/6/2016 của Tòa án nhân dân cấp cao tại thành phố Hồ Chí Minh đã tuyên hủy bản án sơ thẩm nêu trên để xét xử lại theo thủ tục chung.

Vụ án được thụ lý lại vào năm 2017, tại Bản án sơ thẩm số 47/2018/DS-ST ngày 31/8/2018 của Tòa án nhân dân tỉnh Sóc Trăng đã tuyên xử không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Hoa. Nhận thấy, kết quả xét xử nói trên là chưa đảm bảo theo quy định của pháp luật, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi hợp pháp của bà Hoa cũng như các anh em của bà Hoa. Do đó, Viện KSND tỉnh Sóc Trăng đã quyết định kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm đối với vụ án theo hướng sửa bản án sơ thẩm, chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Dương Thị Hoa. Bởi lẽ:

Tại “Văn bản thỏa thuận cử người quản lý di sản dùng vào việc thờ cúng” ngày 07/11/2011, các anh em của bà Hoa gồm có 08 người đã thống nhất cử bà Hoa quản lý di sản thờ cúng là nhà đất nêu trên.

Đối với 04 người anh em còn lại của bà Hoa là ông Dương Văn Thuận, bà Dương Hữu Danh và bà Dương Thị Chơn (chết năm 2009), bà Dương Thị Khanh mặc dù không ký tên vào văn bản thỏa thuận nêu trên nhưng ông Thuận có văn bản ủy quyền cho ông Dương Hùng An, bà Danh và bà Chơn (bà Chơn chết năm 2009, có con là ông Trần Bá Huy) có văn bản ủy quyền cho bà Dương Thị Cảnh, bà Khanh có văn bản ủy quyền cho bà Dương Thị Hoa đều thống nhất cho bà Dương Thị Hoa được quyền quản lý di sản thờ cúng. Tại phiên tòa sơ thẩm, ngoài ông Tuyền thì ý kiến của 12 người con còn lại của ông Phiêu bà Ới đều đồng ý giao di sản cho bà Hoa quản lý. Như vậy, trong 13 người con là hàng thừa kế thứ nhất của ông Phiêu bà Ới thì có 12 người đồng ý giao di sản cho bà Dương Thị Hoa quản lý để thờ cúng.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 670 Bộ luật Dân sự năm 2005 “Trong trường hợp người lập di chúc để lại một phần di sản dùng vào việc thờ cúng thì phần di sản đó không được chia thừa kế và được giao cho một người đã được chỉ định trong di chúc quản lý để thực hiện việc thờ cúng; nếu người được chỉ định không thực hiện đúng di chúc hoặc không theo thoả thuận của những người thừa kế thì những người thừa kế có quyền giao phần di sản dùng vào việc thờ cúng cho người khác quản lý để thờ cúng”.

Như vậy, việc thỏa thuận của anh em bà Hoa thống nhất giao di sản cho bà Hoa quản lý để thờ cúng là đúng pháp luật, Tòa án cấp sơ thẩm tuyên xử không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Hoa làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi hợp pháp của bà Hoa cũng như 11 người anh em còn lại của bà Hoa. Tại Bản án phúc thẩm số 198/2019/DS-PT ngày 27/5/2019 của Tòa án nhân dân cấp cao tại thành phố Hồ Chí Minh đã tuyên xử chấp nhận kháng nghị của Viện KSND tỉnh Sóc Trăng.

Tăng Thị Thúy Hằng - KSV TC

Phòng 9, VKSND tỉnh Sóc Trăng